استصحاب در زمان و امور وابسته به آن

این مقاله با روش تحلیل اصولی به اندیشه ورزی های اصولیان امامیه در باب این سوال می پردازد که آیا استصحاب می تواند در سه قلمرو: زمان، امور زمانی و مقیدات به زمان جریان یابد؟ در مورد استصحاب در خود زمان، پس از بررسی نظریات، اشکالِ عدم شک در بقا و نیز عدم وحدت متیقن و مشکوک در این استصحاب پاسخ داده می شود و در نهایت ثابت می شود که استصحاب مورد بحث به دلیل وجود پیوستگی عرفی میان متیقن و مشکوک واجد شرایط صحت است. به همین ترتیب، استصحاب در امور زمانی نیز خواه به صورت استصحاب اصل وجود یعنی به صورت مفاد کان تامه و چه به صورت مفاد کان ناقصه صحیح است و ایراد مثبت بودن این اصل نیز موجه نیست. در تکالیف یا تعهدات مقید به زمان نیز اگر زمان قید وجوب نباشد می توان استصحاب کرد اما اگر زمان قید واجب باشد با بررسی حالات گوناگون این نتیجه حاصل می شود که به دلیل مثبت بودن، استصحاب روا نیست.